Vissershaven
De reis begint helaas wat gebreken te vertonen doordat Ada steeds slechter lopen kan. Lange wandelingen zitten er dus niet in. In Marrakech hebben we geluk dat we op het parkeerterrein dicht bij de grote moskee en het grote plein kunnen staan. Een aparte P-plek, hij lijkt wel helemaal ingebouwd.Het is een gemengde P-plek, maar met mogelijkheden voor campers, zoals elektriciteitsaansluitingen.
Vandaar naar het Djemaa el Fnaplein is een meter of 500. Met een tussenstop kunnen we daar een terrasje vinden, waar we genieten van alles wat er op het plein gebeurt. En lekker eten.
Omdat we vorig jaar uitgebreider in Marrakech geweest zijn verwijs ik u voor verdere foto's naar dat verslag.




Van Tanaoute naar Marrakech was maar een klein stukje, maar we zijn eerst nog een deel van de Tizi-n-Tichkapas gereden, vanwege de herinneringen van vorig jaar. Eerder deze vakantie zijn we aan de andere kant van de top voorbijgekomen, maar nu dus nog een stuk van deze kant. Het rijden door de bergen en dorpen, het stilstaan en genieten van alles wat voorbij komt zijn heerlijke bezigheden. Wat hier op de weg naar de pas opvalt zijn de dierentransporten. Met enige regelmaat komt er een kleine vrachtwagen voorbij waarbij zowel op de benedenverdieping als boven (op het balkon zou je kunnen zeggen) de koeien worden vervoerd. Die bovenop staan opeengedrongen, met een groot net over de kop, zodat ze net over de reling kunnen kijken. Triest dierenvervoer. Met dieren heeft men hier sowieso weinig. Ja, nodig voor vervoer. De vele dromedarissen, de ezels voor alle mogelijke transporten. Ongebruikt en zielig aan een meter touw staan overal ezeltjes langs de kant te wachten tot de eigenaar ze weer nodig heeft. Honden zijn sowieso niet geliefd, ze zijn in de ogen van de bevolking onrein. Ze worden weggejaagd of met stenen belaagd.
Zo doorkruisen we ook de volgende dagen behoorlijk het land. Van Oost naar West en andersom weer en steeds een stukje naar boven. Qua activiteiten zult u niet veel lezen, we moeten ons beperken.
Eerst gaan we nu vanuit Marrakech richting de kust. De lange weg voert door verschillende landschapstypen, dorpjes en stadjes. Onderweg veel politiecontroles en snelheidsfuiken. Dat is bekend op deze weg. Hoewel we bij Essaouira nog zuidelijker wilden, besluiten we toch de camping La Calme op te zoeken, vlakbij die stad. Ineens komen we weer heel veel Nederlanders tegen. Gisteren bleek een groepsreis van de NKC daar te zijn vertrokken, vandaag staat er nog een van de ACSI. Lang hebben we geen NL-ers meer gezien.

En: een dagje rust op de camping doet altijd goed. Daarna bezoeken we Essaouira, een leuk stadje met een oude Medina en een vissershaven. Even een visje pakken, zoals in NL, lijkt niet zo eenvoudig. Bij alle tentjes moet je een hele vis uitzoeken die dan ter plekke gebakken zal worden. Net een beetje teveel. Maar gezellig om het allemaal te zien. Later gaan we langs de kust naar het noorden, waar we vlak voor Safi een CP vinden aan het strand. Samen met enkele campers uit CH staan we daar.




Mag ik uw nummer?
We besluiten toch weer richting binnenland te gaan. Het is aan de kust ook vrij koel. We beseffen nog niet dat het in het binnenland nog even een stuk koeler zal worden, met temperaturen die zelfs beneden het vriespunt duiken op 1500 mtr hoogte. En sneeuw in de bergen! We gaan dwars door het binnenland, komen geen enkele toerist meer tegen, maken het echte Marokkaanse leven mee, zien de drukte in de dorpenen kijken over lege vlaktes uit. Via Echemmaia gaat het naar Youssoufia en zoeken later een plek in Ben Guerir.Via de apps wordt hier niets aangegeven, dan maar zelf op zoek.

We zien een binnenplein, een beetje tussen de bomen, enkele auto's staan er en we denken: daar lijkt het goed toeven. Ik zet de camper neer, vraag een man die in de deuropening staat of we daar staan mogen om de nacht door te brengen. Geen enkel probleem. Bovendien, de vele kinderen zijn weer blij, nu kunnen ze gedag zeggen in de hoop wat snoep of een schrift of een potlood te ontvangen. Als we dat uitgedeeld hebben komt de man (vader) om ons te bedanken (zijn ene kind gaat net naar school), en vraagt tegelijk om een telefoonnummer van mij, zodat hij nog eens bellen kan. Tijd dus om dit verder af te kappen. Als je één vinger geeft nemen ze de hele hand. Het loopt allemaal verder goed, hoewel de kinderen wat opdringerig blijven.

We zoeken de weg naar Beni Mellal. Dan zitten we een stuk noordelijker van Marrakech. Want inmiddels moet ook aan de terugreis gedacht worden. Op de kaart zie ik dat er ergens een zijweg moet zijn die naar beroemde watervallen voert. Doen we even! Dacht ik. Het begint direct met een ontzettend steile klim. En voortdurend op de weg (beter: de gaten) letten. De weg voert ons hoog in het binnenland terug, we passeren verschillende dorpen en enthousiaste kinderen. Overigens: niet alleen de kinderen zwaaien (en met een bedoeling) ook de ouderen. Op een gegeven moment wordt het dal erg smal, een oude brug voert over een kloof (max. 10t), het ziet er allemaal donker en gammel uit. Overal kinderen die bosjes met oregano of munt willen verkopen. Bij eentje kopen we wat voor 10 Dirham (1 euro). Maar uiteraard wil iedereen dat je stopt, sommigen willen je zelfs dwingen (ik ontdek later een putje in de deur van mijn garage, alsof er een steen tegen aan gegooid is. Zou het? Kennelijk gebeurt het wel, maar we hebben het niet echt gemerkt. Misschien steenopslag bij de vele wegen waar gewerkt wordt?).
In ieder geval bereiken we na lange tijd de watervallen. Een gids biedt zich direct aan, als hij ziet dat Ada minder kan lopen weet hij ook daar een oplosssing voor. Maar we zoeken het zelf uit. En het blijkt dat de 120 treden naar beneden teveel zijn. Een stukje lopen we de weg op, horen het water en genieten van een vers geperst glas sinasappelsap.

Supermarkt
We moeten nog verder, bestuderen de kaart en zie dat we via het volgende dal terugkunnen en dat daar een camping en een CP zouden zijn. Hoewel we in de apps lezen dat alles gesloten is. Maar wie weet, verder is in de omtrek niks te bekennen en de weg terug doen we even niet. Dat was een hele steile pas. Dan maar vooruit, op weg naar Azilal. De weg is goed te rijden, daar ligt het niet aan. Het eerste deel voert door een mooi dal. Elke keer zijn de uitzichten weer anders. Dan wordt het weer klimmen, smalle wegen, weinig ruimte om de tegenliggers te laten passeren. Wanneer we bovenin zijn worden we getrakteerd op een prachtig uitzicht over een stuwmeer. Maar nog steeds geen plekje. We dalen af naar de stuwdam, ook daar niets, een smalle ruimte waar je nauwelijks stil kan staan. Noodgedwongen rijden we door en weer gaat het een enorme pas op. Schitterend, maar wel vermoeiend na zoveel rijden. De uitzichten veranderen steeds en even later lijken we uit het gebergte te komen en worden we getrakteerd op een fenomenaal uitzicht over de vlakte.


Diep onder ons ligt nu de weg die we aanvankelijk reden om naar Beni Mellal te komen, onder ons een stadje op het kruispunt van de doorgaande weg en de afslag naar de pas waar wij vanaf komen. Wanneer je denkt bijna beneden te zijn is de weg nog heel lang. Uiteindelijk beneden is de weg naar Beni Mellal nu nog maar kort. Dus we rijden even door.
Maar, zoals ik al schreef is deze streek niet erg toeristisch, dus campings zijn schaars. En in die behoorlijk grote en drukke stad Beni Mellal is er niet een te vinden. De gebruikte apps (m.n. Park4Night) geven aan dat er wel enkele plekken zijn waar we kunnen staan. We rijden naar de P-plek van de Marjane het supermarktmerk van Marokko. We lazen dat de nachtwakers je aan de zijkant achter een hek laten staan. En zo gebeurt het! Tegen tienen, wanneer de winkel gaat sluiten, komt de nachtbewaking langs en brengt ons op een rustige plek aan de zijkant waar we de nacht kunnen doorbrengen.

Koffieauto
Het weer kan ook in Marokko omslaan. De hoge temperaturen zijn verdwenen en elders is neerslag gevallen. Wanneer we vanuit Beni Mellal weer noordelijker gaan zien we zelfs op de toppen van de Hoge Atlas verse sneeuw. We horen later dat het in Midelt (een van de hoogst gelegen plaatsjes) slechts twee graden is geweest. En het lijkt onderweg ook steeds minder te worden. Zowel wat de weg als het weer betreft. Liep er een keurige vierbaansweg vanuit Beni Mellal, door een breed dal, later wordt het een tweebaansweg en nog later is er helemaal geen echte weg meer. Er wordt wat aan de weg gewerkt daar in Marokko! We zijn op weg richting Azrou, het gebied van de Berbers, waar ook de berberapen te vinden zijn. Op een camping in een kersenbogaard stonden we eerder. Er lijkt niets veranderd, behalve dat er jonge boompjes geplant zijn en de oude bomen nauwelijks kersen lijken te hebben. Vorig jaar was het nog smullen.
Nu hebben we al enkele keren gehoord dat wanneer er iets stuk is aan de camper je dat in Marokko vakkundig kunt laten maken. Wij zitten nog steeds met dat gat in de bodem van de garage. Dus we vragen de juffrouw van de camping of ze iemand weet. Ze belt, bij de eerste is het kennelijk nee, bij de tweede raak. Gaan we naar hem toe of komt hij bij ons? Laat hem maar komen! En zo geschiedt. Eerst komt hij kijken en spreekt af twee uur later terug te komen. Het worden er drie, maar dan wordt het ook vakkundig zij het provisorisch hersteld. Een plaat op de bodem van de camper, een plaat tegen de onderkant. En het ziet er perfect uit. Het enige is: de plaat onder de camper is van hout. Dat gaat maar beperkt mee, met al die neerslag in NL. Maar goed, voor €50 zijn we goed geholpen.

Veel activiteiten zijn er verder helaas niet meer, het grootste deel bestaat uit rijden en op leuke plekjes telkens een tijdje stil staan. Lopen en iets uitvoerig bezoeken zit er niet meer in. Die plekjes om stil te staan zijn er genoeg op de route van Azrou naar het noorden. Chefchaoun is nu ons doel, de blauwe stad.
Nu kun je daar op twee manieren komen. Eerst naar Fes en dan de westelijke of de langere oostelijke route volgen. We besluiten de oostelijke te volgen, omdat we die wegen nog niet gezien (denken te) hebben. We zien opnieuw delen van de prachtige stad Fes. Met de massieve muren altijd weer indrukwekkend. Ook hier verwijs ik weer naar het verslag van 2023 voor meer foto's.
Het eerste deel voert naar Ain Aicha. Een schitterende weg, weer heel andere bergen, alles licht gekleurd (heel vaak kleunren de bergen rood!). De weg volgt de rondingen van de bergen, dat betekent voortdurend bochten en stijgen en dalen. Daar komt nog bij dat de weg in dit deel erg hobbelt. Een grote snelheid kan niet behaald worden.
Ain Aicha ligt boven op een berg. Dat is uit de verte al te zien. De weg zal er wel omheen gaan, denk je. Nee dus. We slingeren door het stadje tot het hoogste punt.

We verwachten een plek waar we kunnen stoppen en een groots uizicht zullen hebben, maar dat is met de overal aanwezige bebouwing en het drukke verkeer onmogelijk. Voor we het weten rijden we het standje weer uit, terwijl we behoefte hadden aan een pauze. Maar niet getreurd, bij het volgende plaatsje Taounate is een schitterend uitzichtspunt. We staan er geruime tijd. We zien het stadje Ain Aicha goed liggen, kijken de diepte in op een meer. Het lijkt wel of er vis in gekweekt wordt. Dat hebben we niet eerder gezien.
Wanneer we doorrijden komen we in Bouhouda. Nu is het een en al bergweg. Alsof we boven op een bergkam rijden. De weg wordt ook weer steeds slechter doordat er dan een stuk gereed is maar vaker een deel nog niet gereed. We merken later pas dat we het stuk van Bouhouda tot Ketama al eerder reden, met toen de negatieve ervaring van drugsdealers die ons wat aanboden. Pas later ontdek ik dat we in Ketama destijds op een binnenplein van een hotel hebben overnacht en het stadje een lugubere indruk gaf. Nu was het totaal anders. Er was een levendige markt en zoals dat dan gaat is elk plekje van de straat bezet en moet het verkeer maar zien hoe het er doorheen komt. Een marteling van een half uur voor we er doorheen zijn. De sfeer was in ieder geval nu heel anders.
Een CP is er niet te vinden en daarom besluiten we door te rijden tot bij de camping in Chefchaoun. Een bergweg van nog eens 80 km. En voor een deel weer bouwterrein. Als we onderweg weer eens een koffieauto tegen komen, besluiten we even te stoppen. Die koffieauto's komen heel veel voor. Een klein bestelautotje, met achterin een geavanceerde koffieautomaat. Voor een Dirham of 3 (30 cent dus) krijg je er een kopje koffie. We hebben het al meer gehaald en profiteren er ook nu weer van. Gelijk hebben we natuurlijk belangstelling en worden vragen op je af gevuurd. Wie we zijn, waar we vandaan komen en zo. En iemand probeert natuurlijk ook weer wat te bietsen.
Uiteindelijk komen we op de camping aan. Met M&S hadden we af en toe contact en het blijkt ook zo te zijn dat ze ook deze kant op komen en binnenkort met de boot overvaren. Dat wordt weer een leuke ontmoeting. Als zij de volgende dag in de middag arriveren is het een hartelijk weerzien en gaan we lekker wat drinken en bijkletsen over wat de reis hen allemaal bracht. In zekere zin hebben zij als samenreizende vrouwen het wel gehad met al die Marokkanen. Lastig gevallen zijn ze niet, maar opdringerig bleven ze wel. Niettemin was het voor hen ook een cultuurshock en hebben ze geweldig genoten.














De volgende dag gaan we naar de blauwe stad. Dit keer niet lopend (er is een prachtig pad, dat we vorig jaar gelopen hebben, een kwartiertje lopen) maar met de taxi (7 Dinar, 70 cent). De taxichauffeur zet ons netjes af bij de poort van de Medina. We dwalen weer door delen die we de vorige keer niet gezien hebben. te voet kom je op een andere plek binnen. Overal is het weer schitterend blauw. Als we ergens op een pleintje wat drinken (korte wandelingen hè) dan zien we hoe een aantal jonge jongens bezig is met grote kwasten de muren blauw te schilderen.

Waarom blauw? Er wordt wel gezegd: wit is tegen de hitte en blauw tegen de muggen, maar dat is niet de echter reden hier. Toen de Joden uit Spanje werden verdreven mochten ze in Noord-Afrika (Spaans gebied toen!) een stad stichten. Dat werd Chefchaoun. En ze moesten hun huizen blauw verven zodat gezien kon worden dat zij Joden waren. Daar ligt de oorsprong. Uiteraard is het aantal verkopers van souvenirs enorm groot. Maar toch is men minder opdringerig dan bijv. in Marrakech. Zodra ze daar maar horen dat je uit NL komt is het: Kijken, kijken, niet kopen. Dat werkt niet direct positief. Hier gaat het er gemoedelijker aan toe. We genieten weer van alles wat er te zien is. Ook de verscheidenheid aan mensen.















Deze reis loopt ten einde. Opnieuw veel indrukken van Marokko. Veel gezien wat we vorige keer niet zagen. Diepe indrukken in het gebied van de aardbeving. De spreekwoordelijke vriendelijkheid ook nu weer ervaren. De behulpzaamheid ook. De eenzaamheid en leegte in het oosten. Het was rustig met toeristen dit keer. Kennelijk is het vooral in de wintermaanden erg druk. Overwinteraars. Dat type zijn we niet. Ergens drie maanden blijven staan en zo. Wij zijn meer reizigers. We blijven nooit lang op een plek. Zien daarom een hoop. Nu stonden we drie nachten op dezelfde camping. Een uitzondering.
Wanneer we de camping in Chefchaoun verlaten - na een hartelijk afscheid van M&S - vullen we nog onze watertank en legen de toiletcassette. Noodzakelijke werkjes iedere keer. Daarbij zien we dat zij een paar dingen hebben laten liggen. Zij zullen daarom in Spanje op ons wachten op de parkeerplaats waar we de eerste nacht al naast elkaar stonden (al wisten we dat niet). We zetten eerst nog koers naar Tetouan, maar we bezoeken daar alleen de supermarkt. Dan rijden we langs de kustplaatsen die grenzen aan de Middellandse zee. Heel modern. De rijkdom straalt er ineens vanaf. Wat een verschil met het 'echte' Marokko. Wat een tegenstelling.

We staan nog één nacht op een doodlopoende weg direct langs het strand, ontmoeten weer een Marokkaan die in NL en MA woont en tegen de bewaker van het hotel zegt dat hij ervoor moet zorgen dat wij rustig slapen die nacht. Aldus geschiedt. De volgende morgen vertrekken we al vroeg voor de boot van 10u die om 11.40 al vertrekt (zo gaat dat). Anderhalf uur later staan we aan de overkant, waar ook M&S staan die de boot van 10u in de avond ervoor namen en om drie uur pas aangekomen waren. Dan vertrekken we echt naar het Noorden.
Van de terugreis schrijven we geen direct verslag. Misschien komt er nog een kleine update.
We rijden dwars door Spanje, a.h.w. in een rechte lijn vanaf Algeciras naar de Port de Pontalet, een pas in de Pyreneeën op 1800 mtr hoogte. Via Frankrijk en met regen en Belgie komen we zo met een dag of tien na de afvaart weer thuis aan. Geen tolwegen en toch veel vierbaanswegen gereden. Dankbaar dat we weer veilig thuis zijn.

                                                                                                                     Top - Volgende pagina